ထီးႀကီးႀကီးေဆာင္းပါ-ဦးတင္ႀကိဳင္ (မိုးကုတ္ေယာဂီ-ေခ်ာက္)

ထီးႀကီးႀကီးေဆာင္းပါ

ဦးတင္ႀကိဳင္

(မိုးကုတ္ေယာဂီ-ေခ်ာက္)

(က)

          ေနပူ၊ မီးပူ၊ ကိေလသာပူတို႔သည္ လူတို႔ရြာမွာ စြမ္းအားရွိသမွ် ပူၾကပါသည္။ အပူတို႔တြင္ သဘာဝပူ၊ ပေယာဂပူ ဟူ၍ရွိျငား ပူပံုခ်င္းကေတာ့ တူပါသည္။ သဘာဝပူ (ေနပူ)ကို ထား၍ ပေယာဂပူ(မိမိ ကိုယ္တိုင္အားထုတ္မႈ)ပူေအာင္လုပ္မႈကိုအေျခခံ၍ ပူလာ ေသာ မီးပူ၊ ကိေလသာပူတို႔ကို စူးစိုက္လိုပါသည္။ အားလံုးလည္း စူးစူးစိုက္စိုက္ သတိရွိၾက ေစခ်င္ပါသည္။ အပူေဘး ကင္းေဝးေအာင္ (တစ္နည္း) အပူဒဏ္မွ ကာကြယ္ေရးျဖစ္ေအာင္ စဥ္းစားၾကေစခ်င္ပါသည္။

          အကာမရွိ၊ အကြယ္မရွိ၊ အဖံုးအအုပ္၊ အမိုးမရွိ ဆိုလွ်င္ (အပူနယ္မွာ အပူကိုလြယ္၍) အပူမျပယ္ဘဲ အပူထုၾကား အပူမ်ားႏွင့္ လမ္းသြားေနၾကရမွာ ျဖစ္ပါသည္။

          ေန၏ အပူသည္ သဘာဝအပူ ျဖစ္၍လည္းေကာင္း၊ မီးအပူသည္ သဘာဝႏွင့္ ပေယာဂ ႏွစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ေသာအပူျဖစ္၍ လည္းေကာင္း၊ အကာအကြယ္ ကိုယ္စီႏွင့္ ကာကြယ္၍ ခ်န္ထားလွ်င္ ရႏိုင္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ဗဟိဒၶဝတၳဳပစၥည္း တစ္ခုခုႏွင့္ ကာကြယ္ ၿငႇိမ္းသတ္ ထားႏိုင္လွ်င္ ရပါသည္။ အမိုးအကာ၊ ေရႏွင့္ မီးၿငႇိမ္းသတ္၊မီးခ်ိတ္မီးကပ္၊ ေဆးဘူးမ်ား စသည္စသည္ျဖင့္ ကာကြယ္၍ ရႏိုင္ပါသည္။

          ကိေလသာ အပူမီးသည္သာ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာကို လိုက္နာ၍ ၿငိမ္းေအာင္ၿငႇိမ္းရမွာ ျဖစ္ပါသည္။ ဤသည္ကိုသာ ပို၍ စူးစူးစိုက္စိုက္ရွိထားၾကေစခ်င္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

          ျမတ္ဗုဒၶ ပြင့္ထြန္းေပၚလာျခင္းမရွိလွ်င္ ပူၿပီးရင္း ပူရင္းႏွင့္ ေလာကသည္ အပူလြင္ျပင္ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ ပါသည္။ ျမတ္ဗုဒၶ ပြင့္ထြန္းလာေသာ္ျငား အပူမၿငိမ္း ၾကေသးေသာသူမ်ား ေလာကႏွင့္အျပည့္ရွိေနပါေသးသည္ဟု ဆိုရမွာ ျဖစ္ပါသည္။ ေလာကအပူလြင္ျပင္မွာ အပူရင္ျပင္ႏွင့္ ပူမွန္းမသိဘဲ ေပ်ာ္ေနၾကသည္က မ်ားပါသည္ဟု ျပရမွာလည္း ျဖစ္ပါသည္။

          စင္စစ္ ထိုသူတို႔၏အေပ်ာ္သည္ အပူကိုဇြတ္ျဖတ္ ဇြတ္ေက်ာ္၍ ေပ်ာ္ေနၾကၿပီသာ ျဖစ္ပါသည္။ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက ‘ဝါစရာနဲ႔ ရွားရွား၊ ေျမာင္းၾကားမွာ ရေအာင္ ဝါေသာ ဩဇာသီးလို’ဟု ဥပမာျပပါသည္။ ကိေလသာအပူမီးသည္ သတၲဝါကို ျပင္းစြာေလာင္ကြ်မ္းပါသည္။ ေနရာအႏွံ႕မွာ ေလာင္ကြ်မ္းပါသည္။

          ဘဝခရီး စကတည္းက အပူမီး ပါလာပါသည္။ ခႏၶာရလွ်င္ ဒုကၡရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဒုကၡရလွ်င္ အပူမီးရျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ ဇာတိရ ဇာတိပူ၊ ဇရာရ ဇရာပူ၊ မရဏႀကံဳ မရဏပူတို႔ စံုေအာင္ ေလာင္ေန ၾကၿပီျဖစ္ပါသည္။ ဒုကၡအပူခရီး ဤသို႔ စပါသည္။

          ဘဝခရီးစကတည္းက (၁)ပရိေယသနဒုကၡ (ရွာေဖြရ အပူဒုကၡ)  (၂)အာရကၡဒုကၡ (ရွာေဖြရအာ႐ံုႏွင့္တကြ ပစၥည္းဥစၥာကို မေပ်ာက္ပ်က္ရေအာင္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရဒုကၡ အပူ)ႏွင့္ (၃)ဝိပရိနာမဒုကၡ (ရွာရ၊ စုထား၊ ေစာင့္ေရွာက္ထားပါလ်က္ ဆံုး႐ံႈးသြားသည္။ ပူေလာင္ပင္ပန္းရေသာဒုကၡအပူ)တို႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္တိုး ၾကရပါသည္။

          ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားေသာ ပုရာေဘဒသုတၲန္တြင္ “ဝီတတေဏွာ ပုရာေဘေဒါ” မေသခင္မွာ တဏွာေသရင္ ၿငိမ္းေအးတယ္ အပူေဝးတယ္ဟု ရွိပါသည္။ တဏွာသည္ အပူအေလာင္တရား ျဖစ္သည္။ တပ္မက္၊ သာယာ၊ စြဲလမ္း၊ လိုခ်င္၊ ေတာင့္တ ဟူသ၍ ၿငိကပ္ထိစပ္ ေနေသာသေဘာ ရွိပါသည္။ တဏွာ၏ မူရင္းအဓိပၸာယ္သည္ ‘ဆာတတ္ေသာ တရား’ဟုျပပါသည္။ တိုက္႐ိုက္ အျပသည္ ‘တႆတိ ပရိတႆတီ တိတဏွာ’ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ ဆာတတ္ေသာတဏွာ ျဖစ္သည္။

          ဇာတိ၊ ဇရာကဲ့သို႔ပင္ ခႏၶာမွာ ေနာက္ေရာက္လာ တဏွာသည္လည္း အပူတရား ျဖစ္ပါသည္။ ျမတ္ဗုဒၶ ၏ေဒသနာျမတ္တရားႏွင့္ အပူၿငိမ္းလာျခင္း မရွိေသးလွ်င္ တဏွာ အျပည့္ႏွင့္ အပူမီးကိေလသာတို႔ အျပည့္ ရွိေနပါသည္။ ခႏၶာတစ္ခု၊ တစ္ကိုယ္စာမွာပင္ ရွိေနၾကေသာ ကိေလသာအပူတို႔မွာ -

          (၁) ဝီတိကၠမတဏွာပူ(ကာယကံျပဳ၊ဝစီကံျပဳအပူ၊ သီလႏွင့္ ၿငႇိမ္းရပါသည္။)

(၂) ပရိယု႒ာနတဏွာပူ(စိတ္တြင္း ေသာင္းက်န္း ထၾကြအပူ၊ သမထသမာဓိႏွင့္ ၿငႇိမ္းရပါသည္) ႏွင့္

(၃) အႏုသယတဏွာပူ(အာ႐ံုစံုမွာျဖစ္ တဏွာပူ၊ အာရမၼဏာႏုသယကို ဝိပႆနာႏွင့္ၿငႇိမ္းရပါသည္)

          ကိုယ္တြင္းသႏၱာန္(စိတ္)မွာ ျပန္ေပၚျဖစ္လာအာ႐ံု ေဟာင္းမွာ တဏွာျဖစ္အပူ သႏၱာနာ ႏုသယကို ေလာကုတၲရာမဂ္ပညာႏွင့္ ၿငႇိမ္းရပါသည္။

          ဗဟိဒၶအပူတရားတို႔ထက္ အဇၩတၲ ဤအပူတရားတို႔က အေလာင္ဆံုးျဖစ္ပါသည္။ အျခား ေနပူ၊ မီးပူတို႔က ဗဟိဒၶမွာ၊ အျပင္ေလာကမွာသာ အေလာင္ဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ အျပင္မီးထက္ အတြင္းမီးက အလြယ္ႏွင့္ ၿငႇိမ္း၍မရ၊ အၿငႇိမ္းရခက္သည္။ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ‘ဓမၼ’ႏွင့္ ၿငႇိမ္းမွသာ ၿငႇိမ္းရလြယ္ပါသည္။ ၿငိမ္းရလြယ္ပါသည္။

          ကိေလသာအပူမီး (အဇၩတၲမွာ ေလာင္ေသာမီး) သည္ သံေယာဇဥ္မီး၊ ကိေလသာဆယ္ပါးမီး၊ တစ္ဆယ့္ တစ္ပါးမီးတို႔သာ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းမီးတို႔၏ အပူသည္ ျပင္းစြာေလာင္ပါသည္။ ဘဝျဖစ္စ ဇာတိရလာလွ်င္ ကိေလသာအပူက ပါလာသည္။ ဘဝနိကႏိၱက ေလာဘေဇာမွာ ေလာဘပူ တြဲပါလာသည္။ ေနာက္ အလိုမက် (ေဒါသပူ)၊ မသိမႈ (ေမာဟပူ)တို႔ပါ ကူ၍ ညီ၍ တြဲပူလာၾကပါသည္။ မီး (၁၁)ပါးတို႔၏ အပူတို႔ စံုတကာေစ့ အပူေငြ႕ျပင္းျပင္း ပူလာၾကသည္။ ျမတ္ ဗုဒၶ၏သာသနာႏွင့္မေတြ႕ၾကသေရြ႕ ပူေန ေလာင္ေန ၾကမွာ ျဖစ္ပါသည္။

          ဤအပူ မည္သူကူ၍ယူၾကမည္နည္း။ သာသနာ ႏွင့္ေတြ႕႐ံုေတြ႕ၾကသူခ်င္း ေပြ႕႐ံု ေပြ႕ထားၾကသူခ်င္း ကူ၍ ယူဖို႔ေဝး၊ ‘ငါ့မွာလည္း ရွိတယ္’ဟု ျပန္ေပးခ်င္ၾကေပလိမ့္မည္။ ခႏၶာ ဟပ္ေနေသာ ကပ္ေနေသာ အပူ၊ သာသနာဟူေသာ အမိုးအကာမရသေရြ႕၊ အမိုး အကာ မရွိသေရြ႕ အျပန္အလွန္ အပူေပး၊ အပူယူေနၾကဖို႔သာ ရွိပါသည္။

          သူ႕မွာလည္း အပူ၊ ငါ့မွာလည္း အပူ၊ အားလံုး မွာလည္း အပူတို႔သာ ရွိေနၾကပါသည္။ အပူကိုယ္စီ ႏွင့္အပူခံ၍ အေပ်ာ္ကိုယ္စီႏွင့္ေပ်ာ္ရန္ ႀကံေနၾကသည္သာ မ်ားပါသည္။ အပူက မျပယ္ပါ။ မေပ်ာက္ပါ။

          အပူၿငိမ္းေအာင္ သာသနာ့ေဘာင္မွာပဲ ေပ်ာ္ၾကဖို႔ ေကာင္းပါသည္။ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာ ႏွင့္ေနၾကရမွာ ျဖစ္ပါသည္။

(ခ)

          ျမတ္ဗုဒၶသာသနာသည္ သတိႏွင့္ အသိက စပါသည္။ မဟာေဗာဓိၿမိဳင္ဆရာေတာ္၏ အျပတြင္ “သတိသည္ သမာဓိသိကၡာကို တာဝန္ယူသကဲ့သို႔ အသိသည္ ပညာသိကၡာကိုပါ တာဝန္ယူ၏။ ထို႔ျပင္ အသိႏွင့္ သတိႏွစ္ပါးလံုးသည္ သီလသိကၡာကိုပါ တာဝန္ယူေသးသျဖင့္ မဂၢင္ရွစ္ပါးႏွင့္ ဖိုလ္သိကၡာတြင္ သတိႏွင့္အသိသည္သာ အခ်ဳပ္ဟူ၍ မွတ္ရာ၏။”ဟု ျပထားပါသည္။

          ဤသို႔ျဖင့္ သတိသည္ အသိကိုဆြဲေခၚ၍ အရွိကို ျပပါသည္။ သတိႏွင့္ အသိေၾကာင့္ သမာဓိႏွင့္ပညာ သည္ တည္ၿငိမ္ေအးေဆးစြာ အရွိတရားကို ျမင္ပါသည္။ ေနာက္ အမွန္တရားကို ျမင္ပါသည္။ အမွန္တရား ျမင္သည္ႏွင့္ အပူစံုၿငိမ္းပါသည္။

          အရွိသည္ စိတ္၊ ေစတသိက္၊ ႐ုပ္၊ နိဗၺာန္သာ ျဖစ္သည္။ စိတ္သည္ အာ႐ံုဒြါရတိုက္၍ ေပၚပါသည္။ အာ႐ံုဒြါရသည္ ႐ုပ္တရား၊ အသိ(စိတ္)သည္ နာမ္တရား ျဖစ္ပါသည္။ စင္စစ္ အရွိသည္ ႐ုပ္တရား၊နာမ္တရားသာ ျဖစ္သည္။ ယင္း႐ုပ္နာမ္တရားသည္ ပရမတၳတရားသာ ျဖစ္သည္။ ဤေနရာတြင္ စိတ္ကို မေကာင္းေအာင္ ျခယ္လွယ္ေသာ အကုသိုလ္ေစတသိက္ တရားကို ျပလို ပါသည္။ ေစတသိက္သည္ စိတ္ကို မွီတြယ္ျခယ္လွယ္ေသာ အျခယ္အလွယ္ တရားျဖစ္သည္။ နိဗၺာန္သည္ အပူအားလံုးၿငိမ္းရာ ျဖစ္သည္။ အပူကာ ဓမၼနယ္ ျဖစ္သည္။ ဤ ဓမၼနယ္ေျမသည္ အမွန္တရား သစၥာနယ္ေျမသာ ျဖစ္သည္။

          ေနကဲ့သို႔အပူ၊ မီးကဲ့သို႔အပူမ်ိဳး ရင္တြင္း အဇၩတၲ ကို ပူေစေသာအရာသည္ ေစတသိက္၊ ကိေလသာ အပူတို႔သာ ျဖစ္ပါသည္။ စိတ္ကို မေကာင္းေအာင္ ျခယ္လွယ္ေသာ ေစတသိက္ တြင္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန၊ ဒိ႒ိ၊ ဝိစိကိစၦာ၊ ထိန၊ မိဒၶ၊ ဥဒၶစၥ၊ အဟိရိက၊ အေနာတၲပၸ၊ ဣႆာ၊ မစၦရိယ၊ ကုကၠစၥ ျဖင့္ (၁၄)ပါး ရွိပါသည္။

          ‘ေလာဘ’သည္ လိုခ်င္ ႏွစ္သက္ တပ္မက္ျခင္း သေဘာ၊ ‘ေဒါသ’သည္ စိတ္၏ခက္ထန္ၾကမ္းတမ္း ျခင္းသေဘာ၊ ‘ေမာဟ’သည္ မသိတတ္ျခင္းသေဘာ ရွိ၊ ‘မာန’ သည္ ေထာင္လႊားတတ္ျခင္းသေဘာရွိ၊ စသည္ စသည္ျဖင့္ အပူေပးစြမ္းအားမ်ား ကိုယ္စီ ရွိ ထားၾကပါသည္။ စင္စစ္ ကိေလသာေစတသိက္တရား တို႔သည္ အပူေပး အကုသိုလ္ တရားမ်ားသာ ျဖစ္ၾက ပါသည္။ အကုသိုလ္တရားဟူသည္ အကုသလာ= သာဝဇၨာ(အျပစ္တင္ဖြယ္ရွိ)၊ ဒုကၡဝိပါက(ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္မရွိ)ဟု ရွိပါသည္။

          ထို႔ျပင္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ခုသည္ အျပစ္တင္ဖြယ္လည္း ရွိၿပီး အက်ိဳးရလဒ္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕မႈ မရွိဆိုပါလွ်င္ ထိုျပဳမူေဆာင္ရြက္ခ်က္ကို ‘အကုသိုလ္’ ဟု ေခၚပါသည္ဟု ျပပါသည္။ ထို႔ျပင္ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ကံသည္ အနည္းငယ္သာဟူ၍ မထီမဲ့ျမင္ မျပဳရာဟု ျပသည္။ အကုသိုလ္အငယ္စားသည္လည္း အပူအားရွိသည္။

          ဘဝ၏အပူမီးအစသည္ ဆႏၵက စçပါသည္။ ဆႏၵမျပည့္ ေဒါသ ေတြ႕မည္။ စိတ္ပ်က္ အားငယ္ ေတြေဝ လြယ္မည္။ မေက်မနပ္ႏွင့္ ရွိမည္။ ေက်နပ္ခ်င္လာ၊ အလိုျပည့္ခ်င္ လာျပန္ေတာ့ ေလာဘ ျဖစ္မည္။ မေက်မနပ္မွာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားအၾကား ေတြေဝ ေငးေမာ အေတာမသတ္ ေမာဟ ကပ္လာပါမည္။ ဆႏၵႏွင့္ဘဝ မညီေသာအခါ ပူေလာင္ျခင္းလာပါမည္။

          ျမတ္ဗုဒၶက ပေႆနဒီေကာသလမင္းႀကီးကို အပူ ၿငိမ္းေအာင္ ေရာင့္ရဲႏိုင္မႈ(သႏၱဳ႒ီနည္း)ျဖင့္ မိမိ စိတ္ မွာ ႐ႈပါဟု နည္းေပးလမ္းျပခဲ့ပါသည္။ ဆႏၵေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ အယူတို႔ ၿငိမ္းေအး ျခင္းျပ သာဓကျဖစ္ပါသည္။

          အပူမွာ တဏွာအပူထက္ ဥပါဒါန္က ျပင္းထန္သည္ဟုလည္း ျပသည္။ ‘တဏွာ ပစၥယာ ဥပါဒါနံ’ အျဖစ္ ဆုပ္ကိုင္စြဲလမ္းမႈ၊ လိုခ်င္မႈအပူကို ျပပါသည္။ ဤအပူတို႔သည္ ဝတၳဳ၊ ပစၥည္း၊ အာ႐ံု၊ ကာမဂုဏ္တို႔ ကို လက္ဆုပ္ျဖည္ စြန္႔လႊတ္လိုက္မွ အပူမ်ားက ကြာက်မွာ ျဖစ္ပါသည္။ သတိအကူႏွင့္ အပူကို ၿငႇိမ္းရန္ ျဖစ္ပါသည္။ အမွန္မူ ‘အေယာနိေသာ မနသီကာရ’ ျဖစ္ေနလွ်င္ သူတစ္ပါးစည္းစိမ္ဥစၥာကို အာ႐ံုျပဳၿပီး ရင္ ထဲမွာ ‘ဣႆာမီး’တရွိန္ရွိန္ေလာင္ပါသည္။ စိတ္မွာ အၿမဲတမ္း ဣႆာမီးေတာက္ေန၍ အၿမဲတမ္း ပူေန မွာျဖစ္ပါသည္။ အဘိဇၩာ၊ ဗ်ာပါဒႏွင့္ မိစၦာဒိ႒ိတို႔သည္ လည္း ထို႔အတူသာ။ မေနာကံထိုက္စြာ ပူေလာင္ၾက သည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းအဘိဇၩာ၊ ဗ်ာပါဒ၊ မိစၦာဒိ႒ိ တို႔ရွိထားလွ်င္လည္း မီးေလာင္ရာေလပင့္ ဝင့္ထည္စြာ တရားဆိုး သံုးမ်ိဳးလိုက္လာမည္။

ယင္းတို႔မွာ -

(၁)     လိမ္လည္လွည့္ျဖားမႈ မာယာ

(၂)     ေကာက္က်စ္စဥ္းလဲမႈ သာေဌယ်

(၃)     မေကာင္းသည့္ဘက္၌ တတ္ကြ်မ္း လိမၼာပါးနပ္မႈ၊                 အဝါးဝမႈ(ဝဥၥနာပညာ)တည္းဟူေသာ တရားဆိုးမ်ားႏွင့္ႀကံဳတိုး တိုး၍ ပူၾကေလာင္ၾကရ မည္ ျဖစ္ပါသည္။

          ဤအပူေပး အကုသိုလ္မီးတို႔ႏွင့္ေဝးေအာင္ သတိ အကာ၊ အသိ အမိုးႏွင့္ကာ၍ မိုးလွ်င္ ေအးႏိုင္ဖြယ္ ရွိပါသည္။ ေႏြးႏိုင္ဖြယ္ရွိပါသည္။

          မိစၦာဒိ႒ိအယူသည္သာ . . .

(ဂ)

          မိစၦာဒိ႒ိ ရွိလွ်င္ ခႏၶာအပူမီးတို႔ ေလာင္ၿပီးရင္း ေလာင္ရင္း ပူေနမွာျဖစ္ပါသည္။ မိစၦာဒိ႒ိသည္ သံသရာ့ သစ္ငုတ္ (တစ္နည္း) သံသရာ့မီးတုတ္သာ ျဖစ္ပါသည္။ မၿငႇိမ္းႏိုင္လွ်င္ ၿငိမ္းမည္ မဟုတ္ေသာ အပူကိန္းရာ ျဖစ္ပါသည္။ ‘မိစၦာဒိ႒ိရွိလွ်င္ ခႏၶာမီးေမႊးၿပီးသား ျဖစ္သည္’ဟု ျပသည္။ ခႏၶာမီးကား အထက္ပါ အကုသိုလ္စံုမီးတို႔အျပင္ အိုမီး၊ နာမီး၊ ေသမီးတို႔ ေလာင္ေနရာသာ ျဖစ္သည္။ မိစၦာဒိ႒ိသည္ မီးေလာင္ျပင္ကို တည္ေဆာက္ရာသာ ျဖစ္သည္။ ပူေလာင္ေနမွာသာ ျဖစ္ပါသည္။

          ‘ေရေဘး၊ မီးေဘး၊ ျပည္ပ်က္ေဘးကား၊ဆယ္ေရး တစ္ေရး ကယ္ႏိုင္ေသး၏။ အိုေဘး၊ နာေဘး၊ ေသျခင္း ေဘးဟု၊ဤေဘးသံုးပါး လြန္ႀကီးမားက၊ အဖႏွင့္အမိ၊ ျဖစ္တံုဘိလည္း၊ မ်က္စိေအာက္တြင္၊ ရင္ခြင္ထင္လ်က္၊ သက္ပင္ေရးပိုင္၊ မကယ္ႏိုင္ဘူး၊ လက္မိႈင္ခ်ကာ ေနရ စြာရွင့္’

          မဃေဒဝမွာ ျပထားသည္ ရွိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ခႏၶာပူၿငိမ္းေအာင္ မိစၦာဒိ႒ိကို သမၼာဒိ႒ိ ျဖစ္ေအာင္ အမိုးအကာ တည္ဖို႔လိုပါသည္။ ေဆာင္းထားဖို႔ လိုပါ သည္။

          ခႏၶာအမိုးအကာ၊ ဘဝအမိုးအကာ ေအာက္မွာ  အမွန္ျမင္ သမၼာဒိ႒ိသည္ လူမဟုတ္၊ သူမဟုတ္၊ ငါ မဟုတ္၊ ဓာတ္သဘာဝသာ ဟုတ္သည္။ ပရမတ္ သဘာဝသာ ဟုတ္သည္ကို ျပပါသည္။ လူ၊ သူ၊ ငါ ဆိုသည္ အေပၚယံ၊ ေလာကအျပစ္မျဖစ္႐ံုသံုးေသာ အေခၚမွန္သာ ျဖစ္သည္။ ပရမတ္ခႏၶာသည္သာ ကိေလသာ အပူမီးအေလာင္မီးတို႔ကို ၿငႇိမ္းရန္၊ ေအးေအး ျမျမရွိရန္၊ အမိုးအကာျပဳရန္ အရွိတရားျဖစ္ပါမည္။

          ပရမတၳသဘာဝသည္ အလြယ္ ရွာျပ၍ မရပါ။ ကံမ်က္စိႏွင့္ ျမင္မရေသာသေဘာ ရွိပါသည္။ ဥာဏ္ မ်က္စိႏွင့္ဆိုလွ်င္ အမိုးအကာအစမွ အမိုးအကာအဆံုးထိ ျမင္ႏိုင္ေတြ႕ႏိုင္ ပါသည္။ အစြမ္းသည္လည္း အပူကို ၿငိမ္းေအးေစပါသည္။ ပရမတ္ခႏၶာဟုသိလွ်င္ အပူကာ ခရီး စ၍ရၿပီ ျဖစ္ပါသည္။

          Óာဏ္မ်က္စိႏွင့္အၾကည့္မွာ အမာခံတရား ‘သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ’အားတို႔ စုေဝး တည္အား ေကာင္းရ မွာ ျဖစ္ပါသည္။ ေတြ႕ဆင္ျခင္၊ ျမင္ဆင္ျခင္၊ အျပင္မထြက္ က်ဴးလြန္ခ်က္ မရွိေအာင္ အထက္မွာ ျပခဲ့သည့္ သတိ၊ အသိႏွင့္ ေစာင့္ထိန္းအားေကာင္းရမွာ ျဖစ္ပါ သည္။ ငါးပါးသီလ၊ ရွစ္ပါးသီလ၊ ဆယ္ပါးသီလ၊ (၂၂၇) သြယ္ေသာ သီလအထိ ပုဂၢိဳလ္အလိုက္ ရွိပါသည္။

          အမာခံတရား သမာဓိသည္ ႐ႈၾကည့္ျမင္ဥာဏ္ကို တည္ေဆာက္မည့္ စိတ္၏ေနရာ ျဖစ္ပါသည္။ စိတ္ကို သတိ၊ ဝီရိယႏွင့္ ထိန္းထားသည္လွ်င္ ေျပးစိတ္၊ ပ်ံ႕စိတ္ အၿငိမ္မွာ တည္စိတ္၊ မတ္စိတ္ သမာဓိသည္ရွိ ပါသည္။ ခဏိကသမာဓိႏွင့္ပထမဥာဏ္အျမင္မွာ ပရမတ္ခႏၶာ၏အျဖစ္ကို(ေပၚလာသည္ကို) ျမင္သည္။  ဤအျမင္သည္ ဝိပႆနာသာ ျဖစ္သည္။ ဝိပႆနာ စင္စစ္ မျဖစ္ေသး။ ေနာက္ ယင္း ပရမတ္ဥာဏ္ျမင္ခႏၶာ ေပၚလာၿပီး အပ်က္ကို ျမင္လာမွ ဝိပႆနာအစစ္ျဖစ္ သြားၿပီ ျဖစ္ပါသည္။

          ဤ ]ျဖစ္ပ်က္}တို႔ တစ္ဆက္တည္း ျမင္လာလွ်င္ အတၲေဘာခႏၶာႀကီးမွအစ ကိုယ္အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းတို႔၊ ေခါင္း၊ခါး၊ေျခ၊လက္ ပညတ္နိမိတ္တို႔ တျဖည္းျဖည္း အျမင္မွာ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားသည္။ ႐ႈခြင္(ဘာေဝတဗၺ) မွာ မျမင္ရ၊ ေတြးမရ၊ စဥ္းစားမရ၊ ေပၚမလာၾကေတာ့။ ေပၚလာေနသည္က ပရမတ္၊ ျဖစ္ပ်က္ခႏၶာ မြမြရြရြ လႈပ္လႈပ္တို႔သာ ျဖစ္ပါသည္။ ပရမတ္ ေဖာ႒ဗၺျျဖစ္ပ်က္တို႕ကိုသာ မ်က္ေမွာက္ျမင္ေတြ႕ေနရပါသည္။ ဤေနရာတြင္ ဗဟိဒၶအပူ၊ အဇၩတၲအပူတို႔ ၿငိမ္ေနၿပီျဖစ္ပါသည္။

          ပရမတ္ေဗာ႒ဗၺ(ခႏၶာျဖစ္ပ်က္)တို႔ကို ျမင္ေနေသာ အျမင္ဥာဏ္သည္ အဇၩတၲအပူကို ၿငႇိမ္း၍ ၿငႇိမ္း၍သြား ၿပီး အကာအကြယ္လို အမိုးလို တည္ေဆာက္သြားပါသည္။ အကာႀကီးႀကီး၊ အမိုးႀကီးႀကီး(ဥာဏ္ခရီး၊ ဥာဏ္စဥ္ ႀကီးႀကီး) အႏုေလာမဥာဏ္၊ ေဂါၾတဘူဥာဏ္ ေနာက္ မဂ္ဥာဏ္ဖိုလ္ဥာဏ္အေရာက္မွာ မီးစံုၿငိမ္း၍ အပူစံု သိမ္းသြားမွာ ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုး အဝိဇၨာ၊ ဘဝရာဂ၊ မာနအပူတို႔ စင္ကြာ၍ ေလာကဓံရွစ္ပါး၏ဒဏ္ကို ခံႏိုင္ရည္အျပည့္ႏွင့္ (၃၁)ဘံုကို ေျခစံုကန္၍ အပူအေလာင္လြတ္ရာဆီ သြားႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါသည္။

          အမွန္မွာမူ ျမတ္ဗုဒၶ၏ သံသရာလည္ခန္း အပူ လမ္းျပတရားသည္ လည္းေကာင္း၊ သံသရာကြ်တ္ခန္း အပူခန္းေျခာက္တရားတို႔သည္လည္းေကာင္း အပူအေလာင္ခံ ေလာကသား အားလံုးအတြက္ အားတက္ ဖြယ္ အတည္အေဆာက္တရားသာ ျဖစ္ပါသည္။ အပူလမ္းျပကို အေျခခံ၍ အပူကင္းပေစရန္ ေယာဂီတိုင္း မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ အားစိုက္ တည္ေဆာက္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါသည္။ လမ္းျပအတိုင္းပင္ တည္ေဆာက္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါသည္။

          သံသရာ အပူခရီး အပူမီးၾကား သြားလာေနၾက ရေသာ ဘဝတူေယာဂီ အားလံုးအား အပူကင္းပ၊ ၿငိမ္းေအးၾကဖို႔၊ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ႀကိဳးစားၾကလို႔၊ အမိုးအကာ မိုးသြားၾကဖို႔၊ သတိ ေပးလ်က္ ေက်းဇူးတံု႔ျပန္ဆပ္အပ္ပါသည္။

          ဥပမာ-ေနအပူကြယ္မိုးဖို႔ ထီးဆိုလွ်င္ ‘ထီးႀကီးႀကီး ေဆာင္းၾကဖို႔’ လိုပါသည္။ သံသရာ အပူ၊ကိေလသာ အပူတို႔အတြက္ ျမတ္ဗုဒၶမိုးေပးေသာ သာသနာ အဆံုးအမ တည္းဟူေသာ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာထီး ႀကီးႀကီးလိုပါသည္။ ထီးႀကီးႀကီးေဆာင္းဖို႔ လိုပါသည္။

          ကိုယ္စီကိုယ္စီ ‘ဓမၼထီး ႀကီးၾကပါေစ’ဟူ၍ . .

သုခီအတၲာနံ ပရိဟရႏၱဳ

ဦးတင္ႀကိဳင္

(မိုးကုတ္ေယာဂီ၊ ေခ်ာက္)